I. ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRİSİ
Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği tarafından düzenlenen I. ULUSLARARASI ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI SEMPOZYUMU, 24-25 Ekim 2014 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Maltepe İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü sempozyuma maddi destekleriyle katkı sağlamışlardır. Ayrıca İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü öğretmenlere duyuru yaparak ve katılımcı öğretmenlere izin işlemlerini kolaylaştırarak katkıda bulunmuştur.
l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda; Türkiye, Almanya, Azerbaycan, Özbekistan, Rusya ve Tuva Cumhuriyeti’nden 15 değişik üniversiteden 23 akademisyen, iki sivil toplum kuruluşu temsilcisi, 8 yazar ve 3 öğretmen tarafından bireysel ve grup çalışmaları olarak 24 bildirinin sözlü sunumu yapılmıştır.
l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda; 6 Düzenleme Kurulu Üyesi, 13 Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi, 8 Yazarlar ve Çizerler Kurulu Üyesi; 32 Katılımcı görev üstlenmiştir. Sempozyumun yürütülmesi sürecine, 2 Fotoğraf Sanatçısı ile Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği’nin üyesi yazarlar ile Maltepe İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticileri etkin olarak katılmıştır.
Maltepe Belediyesi Türkan Saylan Kültür Merkezi’nde düzenlenen sempozyuma değişik branşlardan çok sayıda okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmeni, psikolojik danışmanlık ve rehberlik servisi yöneticisi, yükseköğretim öğrencisi; yazar, çizer, çevirmen, çocuğa yönelik süreli yayınların yöneticileri ve yayıncılar katılmıştır.
İki gün süren sempozyumda ilk gün altı oturumda 24 bildiri sunulmuş, bir fotoğraf sergisi düzenlenmiştir. İkinci günde ise Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’yla eş zamanlı olarak her yıl yapılması kararlaştırılan Avrasya Çocuk Şiirleri Şöleni, Medeniyet Üniversitesi Maltepe Yerleşkesi Konferans Salonu’nda düzenlenmiştir. Bu etkinlikte de altı ülkeden 20 şair, çocuklar için yazılmış şiirlerini okumuş, çocuk şarkılarını seslendirmişlerdir. Dinleyici olarak katılan çoğunluğu ortaokul öğrencisi çocuklar da şarkılara eşlik etmişlerdir. l. Avrasya Çocuk Şiirleri Şöleni’ne Osmangazi İHO Müdürlüğü ve AKSEV- paydaş olarak destek vermişlerdir.
Sempozyumun açılış bildirileri, Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bican Veysel Yıldız ve Maltepe İlçe Milli Eğitim Şube Müdürü Vedat Terlemez tarafından sunulmuştur.
Sempozyum altı oturum halinde düzenlenmiş, oturumlara Türk Çocuk Edebiyatı’nın önemli isimlerine saygı ifadesi olarak FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA, KEMALETTİN TUĞCU, RIFKI KAYMAZ, BARIŞ MANÇO, EFLATUN CEM GÜNEY, CAHİT ZARİFOĞLU’nun isimleri verilmiştir.
Oturum başkanlığını Prof. Dr. Mehmet Zeki AYDIN’ın yaptığı, FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA OTURUMU’nda; Yrd. Doç. Dr. Elif Aktaş, Öğr. Gör. Miriam Zeliha Stebler, Yrd. Doç. Dr. Serap Uzuner Yurt’un ortak çalışması olan “Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen Adaylarının Çocuk ve Gençlik Edebiyatı ile İlgili Farkındalık Düzeyleri” başlıklı bildiri,
Doç.Dr. Suat Ungan ile Doç.Dr. Ali Fuat Arıcı tarafından “Genç Şairlerin Çocuklara Şiir Yazma Hakkındaki Görüşleri” başlıklı bildiri,
Bican Veysel Yıldız’ın “Öze Güven Eğitiminde Çocuk Edebiyatından Yararlanma-Öğretmenler İçin Proje Uygulama Örnekleri” başlıklı bildirisi,
Azerbaycan’dan Yazar, Öğretmen Tabes Necefova’nın “Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Metin Çözümlemeleri” başlıklı bildirileri sunulmuştur.
Oturum başkanlığını Doç.Dr. Halit Karatay’ın yaptığı KEMALETTİN TUĞCU OTURUMU’nda;
Yrd. Doç. Dr. Tacettin Şimşek tarafından “Dağlarca’nın Çocuk Şiirlerinde Çocuk Öznenin Konumu”,
Doç.Dr. Halit Karatay, “Karakter Yönünden Asım ve Nesli”,
Yrd.Doç.Dr. Tahir Zorkul “Ayhan Bozfırat’ın Sokakta Tek Başına Adlı Romanında Sokak Çocuklarının Dünyası”,
Yrd.Doç.Dr. M.Abdullah Arslan ile Yrd.Doç.Dr. Oğuzhan Yılmaz ise “Bestami Yazgan’ın Eserlerinde Dinî Değerler” başlıklı bildirilerini sunmuşlardır.

Oturum başkanlığını Doç.Dr. Halit Karatay RIFKI KAYMAZ OTURUMU’nda;
Rusya, Novabirsk Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi’nden Doç.Dr. Zhanna Yusha’nın “Çin ve Moğolistan’daki Tuvaların Çocuk Edebiyatındaki Sorunlar”,
Tuva Cumhuriyeti Devlet Üniversitesi’nden Doç.Dr. Ekaterina Chamzyryn’ın “Tuva Çocuk Edebiyatı-Dünü ve Bugünü”,
Azerbaycan Yazarlar Birliği Çocuk Edebiyatı Başkanı Qeşem Necefzade’nin “Azerbaycan Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Çağdaşlık”,
Özbekistan Devlet Cihan Dilleri Üniversitesi Uluslararası Gazetecilik Fakültesi`nden Doç.Dr. Tahir Kahhar’ın “Özbekistan’da Çocuk ve Gençliğe Yönelik Süreli Yayınlar”,
Almanya’dan Yücel Feyzioğlu’nun “Sibirya Aydınlığı: Pora Hızıloğlu” başlıklı bildirileri sunulmuştur.

Oturum başkanlığını Prof.Dr. Selahattin Dilidüzgün’ün yaptığı BARIŞ MANÇO OTURUMU’nda;
Arş. Gör. Mustafa Said Kıymaz, “Türkiye Çocuk Dergisi’nde Yer Alan Masallar Üzerine Bir İnceleme”
Asalettin Soylu, “Kültürlerarası Medya ve Dil Öğretiminde Müzik ve Dilin Önemi”
Esra Metin, “Değer Aktarımına Yönelik Oyunlar”
Prof. Dr. Mehmet Zeki AYDIN ve Esma BUDAK “Okulda Değerler Eğitimi Materyali Olarak Değer Sandığı Serisi Kitapları” başlıklı bildirilerini sunmuşlardır.

EFLATUN CEM GÜNEY OTURUMU’nda;
Yrd.Doç.Dr. A.Kerim Dinç, “Çocuk Tiyatrosu”,
Gülay Sormageç, “Çocuk Edebiyatı Açısından Tiyatro-Tiyatroda Dil Kullanımı”,
Yrd.Doç.Dr. Yasin Mahmut Yakar, “Havacılık İzlekli İki Çocuk Oyunu: Tayyareci ve Kelebekler”,
Arş.Gör.Ayşegül Çilingir, “Popüler Kültür İçerisinde Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Yeri” başlıklı bildirilerini sunmuşlardır.

Oturum başkanlığını şair Filiz ÇELİK DOĞRU’nun yaptığı CAHİT ZARİFOĞLU OTURUMU’nda ise;
Arş.Gör. Zehra Uzuner, Yrd.Doç.Dr. Elif Aktaş ve Yrd.Doç.Dr. Serap Uzuner Yurt’un “Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Televizyona Uyarlanması ve Bir Örneklem Olarak TRT Çocuk Kanalında Ömer Seyfettin Hikâyeleri” başlıklı bildirileri,
Yrd.Doç.Dr. Raşit Koç tarafından sunulan “Çizgi Romanların Eğitselliği Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı bildiri ile,
Yrd.Doç.Dr. Hülya Yolasığmazoğlu’nun “Çizgi Yayınlarda Saklı Olanlar (Sünger Bob Kare Şort Örneği)”
başlıklı bildirisine yer verilmiştir.
24-25 Ekim 2015 tarihinde İstanbul’da Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği’nce düzenlenen l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, çocuk ve gençlik edebiyatı alanının en önemli unsurları olan şair ve yazarlar ile akademisyenler, öğretmenler, süreli yayınların yöneticileri ve yayıncıları bir araya getirerek onların konuları farklı cephelerden bakarak irdelemesine zemin hazırlamış olması bakımından önemli bir çalışmadır. Özellikle çocuk edebiyatının en önemli muhatabı olan öğrencilerle çocuk edebiyatı ürünleri hakkında okuma, inceleme vb. çalışmaları yürüten öğretmenlerin katılımları yapılan çalışmanın akademik alanda kalmayıp son muhatap olan çocuğa mesajın taşınmasına zemin hazırlamış olması bakımından farklı bir önem arz etmektedir. Konuşulanların, tartışılanların, üzerinde görüş birliğine varılanların sahaya taşınması bilimsel çalışmaların etkin ve anlamlı olmasında işin önemli kısmıdır. Bu anlamda l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, edebiyatımız adına çok önemli bir adım olmuştur.
l. Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’na tüm paydaşların gösterdiği yoğun ilgi, bu tür çalışmaların ihtiyaç olduğunu, toplumda düşünülenin aksine bilimsel çalışmalara, edebiyata ve özellikle çocuk ve gençlik edebiyatı alanına ilgi ve teveccühün var olduğunu göstermiştir. Etkinliklere farklı ülkelerden ve Türkiye’nin değişik illerinden katılımın olması, çocuk ve gençlik edebiyatının önemli bir gelişme içinde olduğunu da göstermiştir. Gerçekleştirilen l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, ülkemizde ve başta Türk Cumhuriyetleri olmak üzere Türkçe konuşulan coğrafyalarda çocuk ve gençlik edebiyatı kültürünün gelişip yaygınlaşmasına önemli katkılar sağlayacak bilimsel ve sanatsal dönütler sunmuştur. Azerbaycan, Özbekistan, Almanya ve Tuva Cumhuriyeti’nden gelen katılımcıların sundukları bildiriler ve vurguladıkları sorunlar, dillendirdikleri dilek ve temenniler göstermiştir ki bu sempozyumun en büyük katkısı, Türkçe konuşulan ülkeler ile Türkiye arasında ortak bir çocuk edebiyatı oluşturulmasının önemli bir adımının atılmış olmasıdır.
Sempozyumda; eleştirel okuma yapabilen, düşünen, sanat ve estetik zevki gelişmiş, duyarlı ve tutarlı birey yetiştirmenin temel aracı olarak çocuk ve gençlik edebiyatı, köklü bir kültürel birikimin farkında olan ve çağdaş gelişmeleri göz ardı etmeyen bir yaklaşımla inceleme konusu yapılmıştır. Hem ülkemizdeki hem dünyanın farklı ülkelerindeki kuramsal çalışmalar ile edebi ürünler bakımından çocuk ve gençlik edebiyatının bugünkü sorunlarının tespit edilmesi ve tespit edilen sorunlara çözüm önerilerinin oluşturulması, sempozyumda temel amaç olarak belirlenmiştir. Özellikle okuma kültürü edindirmenin, bununla birlikte yazmaya teşvik etmenin, yeni yetişecek yazarların yolunu açmanın ve aydınlatmanın da hedeflendiği sempozyumun genel amaçlarına uygun olarak gerçekleşmiş olduğu kanaati, bütün taraflarda oluşmuştur.
l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Maltepe İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün destekleri ile, özellikle okuma çağındaki çocuk ve gençlerin duygu ve düşünce eğitiminde anne ve babalar kadar, hatta onlardan da daha fazla etkin olan Türkçe, edebiyat ve Psikolojik Danışman ve Rehber öğretmenlerin yoğun katılımı sağlanmış ve böylece çocuk edebiyatının sac ayağını oluşturan taraflarca konular irdelenmiştir.
Yapılan çalışmalar göstermiştir ki gelecek sempozyumlarda çocuk ve gençlik edebiyatı alanındaki ürünler içerisinde çok büyük öneme sahip olan çizgi film, animasyon, çizgi roman, çocuk şarkıları, karikatür, drama gibi sanatsal alanlar akademisyenler, araştırmacılar, sanatçılar ve alan uzmanları tarafından daha çok inceleme konusu yapılmalıdır. Bildiri başlıkları belirlenirken bunlara dikkat edilmesi gerekmektedir.
23-24 Ekim 2015 tarihlerinde düzenlenecek olan ll. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda okulöncesi, ilkokul ve liselerde görev yapan daha geniş bir öğretmen kitlesine ulaşılması hedeflenmelidir. Ayrıca okulöncesi, ilkokul, ortaöğretim ve yükseköğretim öğrencilerinin katılımının sağlanması da yararlı olacaktır.
Gelecek sempozyumda atölye çalışmaları gerçekleştirmeye, yayınevlerinin, dergi ve gazetelerin, çocuk ve gençlik edebiyatı sanatçılarının katılımıyla okurlar için imza ve söyleşi etkinlikleri düzenlenmeye gayret edilecektir. Bu nedenle ll. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, sempozyumun gerçekleştirildiği alan masal anlatımları, çocuk şarkıları seslendirilmesi, canlı drama gösterileri, kukla vb. etkinlere uygun olsun diye Üsküdar Belediyesi Bağlarbaşı Kültür ve Kongre Merkezi’nde planlanmıştır. Öğrenci ve öğretmenlerin katılımlarının sağlanması için İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ar-Ge birimine işbirliği için proje dosyası sunulmuş ve ön çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Çocuk ve gençlik edebiyatının değişik açılardan incelendiği l. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nda ortaya çıkan görüşler şu başlıklar altında özetlenebilir:
1. Türkiye’de dernek, kurum ve kuruluşlarla üniversitelerin çocuk ve gençlik edebiyatının sorunları üzerine yapabilecekleri yeni bilimsel toplantılara ihtiyaç vardır.
2. Özellikle medya/sosyal medya karşısında kitap eksenli bir dünya kurabilmek ve bu dünyayı koruyabilmek, geliştirebilmek, sürdürülebilir bir okuma bilinci ve kültürü oluşturabilmek için geniş katılımlı, her çevreden paydaşlarla düzenlenecek bilgilendirme toplantıları konunun gündemde tutulmasını sağlayacaktır.
3. Çocuk ve gençlik için edebiyatın saha çalışmalarına yönelmek, ev ve okul ortamlarında okuma etkinlikleri düzenlemek, etkin okuma yöntemleriyle hedef kitlerinin ilgi ve hevesini uyandırmak konuyla doğrudan ya da dolaylı olarak uğraşan çevrelerin/kurumların/kuruluşların temel amaçları arasında yer almalıdır.
4. Okuma yöntemlerinin çeşitlendirilmesi, özellikle oyun ve drama gibi etkin yöntemleri kullanarak okuma etkinlikleri gerçekleştirmek ve öğrencilere eğlenceli okuma ortamları hazırlamak konusunda eğitim yöneticileri ve özellikle Türkçe öğretmenleri yönlendirilmelidir.
5. Üniversitelerde lisansüstü çalışmalar için Eğitim Bilimleri Enstitüsü bünyesinde Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı’na bağlı Çocuk Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı kurulmalı, çocuk ve gençlik edebiyatı alanındaki akademik çalışmalar bu çerçevede yürütülmelidir.
6. Üniversitelerin bünyesinde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Enstitüleri kurulmalı, akademik çalışmalar bu enstitünün öncülüğünde gerçekleştirilmelidir.
7. Yazarlar okullarda projesi yaygınlaştırılarak tüm Türkiye’de yazarların çocuk okurlarla buluşması, söyleşi yapması, kitap imzalaması sağlanmalı, böylece öğrencilerin okumaya ve yazmaya ilgisi pekiştirilmelidir.
8. Türkiye’de çocuk ve gençlik edebiyatı kültürünün gelişmesi ve başta Türkçe konuşulan ülkeler olmak üzere dünyada bu alandaki gelişmelerin takip edilmesi ve kültürler arası iletişimin sürdürebilmesi için, Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nun başlangıçta planlandığı gibi her yıl düzenlenmesi gerekmektedir.
9. Bir önceki maddede dillendirdiğimiz ll. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu’nun 23-24 Ekim 2015 tarihlerinde İstanbul Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde yapılması kararlaştırılmıştır.
10. Eğitimsizliğin en büyük eğitim yatırımlarından daha ağır maddi ve manevi maliyetler getirdiğinin bilincinde olarak bu alanda ulusal ve uluslararası yeni bilimsel toplantılar daha geniş kitlelere duyurularak düzenlenmeli ve bu toplantılar, özellikle eğitim sisteminin en önemli dişlisi olan öğretmenlerce izlenmelidir.
11. Milli Eğitim Bakanlığı, öğretmenlerin çocuk ve gençlik edebiyatı alanındaki yetkinliğini artırmak için çeşitli bilimsel toplantılar düzenlemeli, bu tür organizasyonlara paydaş olarak katılmalı ve öğretmenlerin bu tür çalışmalara katılımlarını teşvik etmelidir.
12. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı, TRT, medya kuruluşları, belediyeler gibi görev ve etki alanı çocuk ve gençlerle ilgili olan kurum ve kuruluşların da çocuk ve gençlik edebiyatı alanı hakkında bilgi edinme/bilgi edindirme çalışmalarını önemsemesi bir zorunluluktur.